اطلاعات مفید

خیلی‌ها مراجعه به روانپزشک را توصیه می‌کنند و خیلی‌ها مراجعه به روان شناس را. اما باید بدانید که مشکل شما دقیقا در کدام دسته است و به چه تخصصی نیاز دارد.

روان شناسی و روانپزشکی، دو رشته کاملا مجزا هستند اما در عین حال مکمل یکدیگرند و معمولا برای مداخلات درمانی باید از هردوی آنها کمک گرفت.

روانپزشک، فردی است که در ابتداي ورود به دانشگاه علوم پزشكي مدت 7 سال بصورت پيوسته در رشته پزشكي عمومي تحصیل کرده، و سپس در دوره تخصص روانپزشکی نيز مدرك دارد و بیماری‌های روانی را با دارو درمان‌ می‌کند. او درصورت نیاز شما را به متخصص مغز و اعصاب، متخصص غدد یا سایر تخصص‌ها ارجاع خواهد داد. چون خیلی از اختلالات جسمانی مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید، اختلالات هورمونی مربوط به غدد فوق کلیه، وضعیت‌های خاص بیماری‌های زنان و مردان، آسیب‌های مغزی و... همه‌ می‌توانند علائمی شبیه به اختلالات روانپزشکی داشته باشند یا عوارض روانی ایجاد کنند مرکز روانشناسی برای بیماری که نیاز داشته باشد، درمان‌های الکتریکی (مثل شوک)، بستری بیمارستانی و... تجویز‌ می‌کند. در واقع کار روانپزشک بیشتر با افرادی است که برای درمان اختلال روانی‌شان نیازمند دارو هستند.

در ايران روانشناس مجاز به تجویز دارو نيست چون او داراي تخصص پزشكي نيست اما او بیشتر بر جنبه‌های شناختی، رفتاری و تحلیلی درمان تأکید دارد. روانشناس با كمك مصاحبه باليني و و درصورت لزوم با تست هاي روانشناسي استاندارد وضعیت سلامت روانی شما را‌ می‌سنجد تا اختلال يا بيماري شما را تشخیص داده و با ارائه راهكارها و شیوه‌هایی برای مقابله با وضعیت نامساعد روانی تان را آموزش‌ می‌دهد.

شیوه‌هایی که روان شناسان به‌کار می‌بندند، مبتنی بر گفت‌وگو است یا تكاليف و تمرین‌های عملی برای مواجه شدن با وضعیت‌های خاص روانی پیشنهاد‌ می‌کنند.

مبنای کار روانشناسان بيشتر مشاهده، مصاحبه و در برخي موارد استفاده از آزمون هاي رواني براي تشخيص بهتر است.

روانشناسان با رعایت فنون رواندرماني و مشاوره بر مبناي پروتكل هاي درماني استاندارد براي حل مساله يا مشكل مراجعان برنامه ريزي مي كنند و در اين پروسه ضمن آموزش مهارت هاي زندگي،تاب آوري و... از رويكردهاي درماني شناخت درمانی (کار کردن روی عقاید، نحوه تفکر و باورهای افراد)، رفتار درمانی (کار کردن روی شیوه‌های عملکرد افراد) و يا تركيبي(CBT )، طرحواره درماني، خانواده درمانی (کار کردن روی شیوه‌های تعامل افراد در خانواده و اصول زندگی خانوادگی)، روان‌درمانی تحلیلی و... استفاده مي كنند تا بدون استفاده از دارو حال خوب را به مراجعان اهداء كنند.کدام بیماری ها به روانپزشک نیاز دارند؟

در رابطه با این که چه کسانی به روانپزشک نیاز دارند باید بگوییم، بیماری ها و اختلالات روانی که موجب خطر آفرینی برای شخص بیماری یا اطرافیان او می شوند، برای درمان به روانپزشک نیاز دارند. این خطر می تواند معانی مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال اگر بیماری وسواس تمیزی به حدی برسد که فرد از این طریق به خود آسیب بزند، نیاز به مراجعه به روانپزشک است. زیرا در برخی موارد افرادی که دارای بیماری وسواس تمیزی هستند ممکن است در اثر استفاده زیاد از مواد شوینده به بیماری های پوستی مبتلا شوند. این افراد لازم است تحت درمان با دارو وسیله ی روانپزشک قرار بگیرند تا مراحل درمان طی شود.

در رابطه با این که چه کسانی به روانپزشک نیاز دارند باید بگوییم، از طرف دیگر دیگر اختلالات و مشکلات روانی مانند پرخاشگری، اختلال دو قطبی، اختلال چند شخصیتی، اختلال پیش از سوانح و یا بعد از وقوع سوانح، روان گسیختگی، اختلال اضطرابی، افسردگی شدید و … حتما باید توسط روانپزشک درمان شوند. بیمارانی که به این مشکلات روانی مبتلا هستند حتما باید با دارو درمانی مراحل درمان را طی کنند. زیرا در این بیماری ها، فرد بیمار ممکن است با رفتارهای خطرناک به خود و یا اطرافیان آسیب بزند. روانپزشک حاذق می تواند با استفاده از روش های نوین علم روانپزشکی در جهت بهبود بیمار و شرایط روانی او اقدام کند. روانپزشکان ممکن است در مطب، بیمارستان، زندان، مراکز روان درمانی و … مشغول به کار شوند.به روانپزشک مراجعه کنم یا روانشناس؟ این سوالی است که بیشتر افراد در هنگام وجود مشکلات فردی و خانوادگی و حتی شغلی با آن روبرو می شوند. اکثر افراد در انتخاب مراجعه به روانشناس و روانپزشک مشکل دارند. این در حالی است که به نظر می رسد عناوین آنها مشابه است و هر دو برای تشخیص و معالجه افراد مبتلا به مشکلات روانی آموزش دیده اند. با این حال روانشناسان و روانپزشکان یکسان نیستند. هر یک از این متخصصان زمینه های آموزشی، آموزش و نقش متفاوتی در درمان دارند.

روانپزشکان، دارای مدرک پزشکی به همراه مدارک پیشرفته و تخصص روانپزشکی هستند. آنها از گفتگو درمانی، داروها و سایر روش های درمانی برای معالجه افرادی که دارای شرایط بهداشت روانی هستند استفاده می کنند.

روانشناسان، دارای مدرک پیشرفته ای مانند PhD یا PsyD هستند. معمولاً، آنها از گفتگو درمانی برای درمان شرایط بهداشت روان استفاده می کنند. روانشناسان همچنین ممکن است به عنوان مشاور در کنار سایر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی یا مراکز درمانی فعالیت کنند. هر دو نوع ارائه دهنده برای فعالیت باید در منطقه خود مجوز داشته باشند. روانپزشکان همچنین ملزم به دریافت مجوز پزشکی هستند.داروهای ضد افسردگی. داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی، اضطراب و بعضی اوقات شرایط دیگر استفاده می شوند. آن ها می توانند به بهبود علائمی مانند غم، نا امیدی، کمبود انرژی، مشکل در تمرکز و عدم علاقه به فعالیت های روزمره کمک کنند. داروهای ضد افسردگی اعتیاد آور نیستند و وابستگی ایجاد نمی کنند.

داروهای ضد اضطراب. از این داروها برای درمان اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب عمومی یا اختلال هراس استفاده می شود. آن ها می توانند به کاهش اضطراب و بی خوابی کمک کنند؛ اما می توانند باعث ایجاد وابستگی شوند، بنابراین در حالت ایده آل در کوتاه مدت استفاده می شود.

داروهای تثبیت کننده حالت. داروهای تثبیت کننده حالت بیشتر برای درمان اختلالات دوقطبی استفاده می شود که شامل قسمت های متناوب شیدایی و افسردگی است. بعضی اوقات از ترکیب تثبیت کننده خلقی با داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی استفاده می شود.

داروهای ضد روان پریشی. داروهای ضد روان پریشی معمولاً برای درمان اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی استفاده می شود. پس از تجویز دارو، روانپزشک بیمار را از نظر علائم بهبود و هرگونه عوارض جانبی از نزدیک تحت نظر می گیرد. بر اساس این اطلاعات، آنها ممکن است در دوز یا نوع دارو تغییراتی ایجاد کنند.

روانپزشکان همچنین می توانند انواع دیگری از درمان ها را تجویز کنند، از جمله:

 شوک درمانی. شوک درمانی شامل اعمال جریان الکتریکی به مغز است. این روش درمانی معمولاً مختص موارد افسردگی شدید است که به هیچ نوع درمان دیگری پاسخ نمی دهد.

نور درمانی. نوردرمانی شامل استفاده از نور مصنوعی برای درمان افسردگی فصلی، به ویژه در مکان هایی است که نور خورشید زیادی ندارند.